నారాయణ దాసు గారి హరికథ​లలో హాస్య-చమత్కారం

హాస్యం అనేది కథాకథనంలోంచి పుడితే ఎంతో అందంగా ఉంటుంది. బైటనించి చొప్పిస్తే కృతకంగా, అతుకులబొంతలా ఉంటుంది. ఒకసారి నారాయణ దాసు గారు మహారాణి అప్పలకొండయాంబ​ (రీవారాణి) గారి సమక్షంలో రుక్మిణి కళ్యాణం హరికథ చెప్తూ “రాధా రుక్మిణుల సంవాదము” అనే ఈ కింద ఉదహరించిన కీర్తనను ఆశువుగా చెప్పేరు.  ఈ కీర్తనలో హాస్యం, చమత్కారంతో బాటు అద్భుతమైన సృజనాత్మకత కనిపిస్తుంది:

రాధ:              మిరమిర చూడ్కుల నాసామికిన్ దిష్టిపెట్టకే

                    హరిదరి నేనున్న యప్పు డతివ నీ పప్పుడకదే             ||మిర||

రుక్మిణి:          పరమపురుషుజూడకున్నవారి కన్ను లెన్దుకే

                    అరయగ దేవునిపెండ్లికినక్క యందరు పెద్దలే                ||పర||

రాధ:             చక్కని చిన్నదానవని చాల విర్రవీగకే

                   నక్కయని నన్వెక్కిరించి తక్కులాడి నిక్కకే                  ||మిర||

రుక్మిణి:          మిక్కిలి హరిభక్తిలేని మేనిసోగసులెందుకే

                   అక్కవైతివమ్మవైన నందుకే నేమందునే                      ||పర||

రాధ:             కడు గయ్యాళిగంప గడుసుమాటలాడకే

                   సరిపడి నీకును నాకును సంబంధమెట్టులే                   ||మిర||

రుక్మిణి:          వడిగ మేనల్లు నత్త వలచి ముద్దరాలగున్

                   కడలియుప్పు నడవియుసిరికాయ చంద మాయేనే         ||పర||

రాధ:             మేరమీరి పిన్నపెద్ద తారతమ్య మెరుగవే

                   కారు రాచదాన! చెంపకాయలిపుడు తిన్దువే                  ||మిర||

రుక్మిణి:          మీరు .. వారుగాన మేరమీరు టుచితమే

                   నారాయణదాసుల కెన్నడును భయముకల్గదే               ||పర||

“ఈ సవతులకయ్యమందంతయు నున్నది ఉక్తి చమత్కారమే కదా. ఈ చమత్కారసంభాషణ ఘట్టములో వ్యాకరణమర్యాద ననుసరించి ‘అక్క - నక్క’, ‘అత్త - నత్త’ అను రూపములను గూర్చుట మిక్కిలి సందర్భోచితము.” (గుండవరపు లక్ష్మినారాయణ. ౧౯౮౩. నారాయణ దర్శనము. పు. ౫౧౨-౫౧౩)